Аанлиза: Од „љубовта“ на Москва и кон Делчев и санстефанска Бугарија настрадаа македонско-бугарските односи

ЗОРАН БОЈАРОВСКИ

Северна Македонија ѝ ги расипа плановите на Москва и не дозволи растечките тензии меѓу Скопје и Софија да се претворат во отворен конфликт, иако беа доведени многу блиску до таа граница, откако чествувањето на годишнината од раѓањето на идеологот и организаторот на македонското револуционерно дело Гоце Делчев беше прогласен за настан од висок безбедносен ризик по што државата ги презеде сите неопходни мерки за да го стави под контрола.

Ако некој се сомневаше дека Москва е инспиратор, или во голема мерка ги поттурнува кон екстремни состојби релациите меѓу Северна Македонија и Бугарија со злоупотреба на разликите во Скопје и Софија околу Гоце делчев, заедничкиот став на државниот врв на нашата земја околу ова прашање ги отфрли овие сомнежи.

Претседателот Пендаровски на новинарско прашање, на прес конференцијата после последната седница на Советот за безбедност рече дека „руската разузнавачка служба стои зад структурите во Бугарија кои вршат антидржавна кампања кон Северна Македонија“, а премиерот Димитар Ковачевски во интервју за емисијата „Hardtalk“ на Би-Би-Си посочи дека третите земји, вклучително и Русија, отсекогаш имале свој интерес да имаат замрзнат конфликт на Балканот и дека инфраструктурата на ова влијание, кое со текот на времето стануваше сè посилна, била поставена во периодот на нашиот прием во НАТО.

Министерот за надворешни работи, пак, Бујар Османи ја оцени Русија како трет фактор во македонско-бугарскиот конфликт.

Сега, два дена после настанот од висок безбедносен ризик, вредно е да се истакне дека институциите на Северна Македонија, и на дел од институциите од Бугарија кои делумно зедоа учество во подготовките за безбедно спроведување на чествувањето на Гоце Делчев во црквата Св. Спас, покажаа висока одговорност и професионалност.

Министерството за внатрешни работи беше на висина на задачата и професионално и смирувачки се справи со провокациите и со намерите за инциденти, а Северна Македонија не подлегна на националистичката еуфорија и како држава, и во вакви испровоцирани тензии, обезбеди достоинствени услови делегациите и граѓаните да му се поклонат на великанот Гоце Делчев.

Русија ги љуби и Гоце Делчев и санстефанска Бугарија

Сепак, од денешен аспект изгледа наверојатен прегледот на настаните од 2017 до 2019 година, кога тогашните премиери на Македонија и Бугарија Заев и Борисов се поклонија на гробот на Делчев, откако две години претходно го потпишаа Договорот за добрососедство и пријателство и кога се договорија дека историските комисии ќе ги утврдат личностите што народите на двете земји заеднички ќе ги чествуваат.

Премиерот Зоран Заев и неговиот бугарски колега Бојко Борисов една година пред тоа во Рим заедно се поклонија гробот на Свети Кирил во базиликата „Сан Клементе“, кога дека „Република Македонија го чува и го негува делото на светите браќа, заедно со сите народи, заедно со народот на Република Бугарија, кои чувствуваат ист долг кон нивната мисија и наследство“.

За жал, изборните турбуленции на политичката сцена во Бугарија ги поттикнаа тамошните регресивни партии кои заиграа на картата на национализмот и на прашањето за Македонија стана една главните теми во четирите изборни циклуси на оваа земја за само две години.

Ставањето на темата Македонија во националистичкиот во Бугарија го подигна ветото на Бугарија во ЕУ за почеток на преговорите на нашата земја во 2020 година и тоа беше почетокот на мачниот процес на убедување, во кое свое место си зазеде и Русија со „посебните мерки“.

Една од тие координирани „посебни мерки“ е посебно интересна кога станува збор за односите меѓу Македонија и Бугарија, кога треба да се создаде конфузија. За руската пропаганда не е никаков проблем истовремено да ги поздрави и честита историските настани или ликови и во Македонија и во Бугарија, а за кои двете земји имаат дијаметрално спротивставени ставови. Така, Русија од Скопје го честита раѓањето на Гоце Делчев, а од Софија на потписникот на Санстефанскиот договор за формирање на „Голема Бугарија“, која што ги вклучува и границите на нашата земја.

Колку и да изгледа на прв поглед противречна, пишува Жарко Трајаноски во неговата анализа „Руски и проруски дезинформации во северна македонија: Анализа на пропагандни наративи и студии на случај“, руската пропагандна секогаш ги користи великосрпскиот и великобугарскиот национализам во однос на Македонија со една единствена цел – да создава хаос и дезориентација на Балканот, да ја спречување на евроинтеграцијата, и да ја јакне недовербата кон прозападните политички партии, кои се дискредитираат како „западни марионети“ и „народни предавници“.

Посебните мерки на Кремљ ја спроведуваат заканата дека Македонија е легитимна цел

Кога претходниот амбасадор на Руската Федерација во Скопје Олег Шчербак изјави дека Македонија ќе биде легитимна цел на Русија во случај на конфликт со НАТО, не мислеше дека таа ќе биде мета на воена агресија според конвенционални воени стандарди, туку таргет на специјална војна која во 21 век се препознава преку и хибридните дејствија кои вклучуваат подривачки разузнавачки и дипломатски активности, влијанија со дезинформации не економските и социо-културните процеси, сајбер напади врз информатичката, телекомуникациската и енергетската инфраструктура, како и инфилтрација во воено-безбедносните и разузнавачки структури, како и во криминалното подземје на земјите кои се цел на „посебните мерки“ на КГБ и Кремљ.

Сите овие дејствија беа спроведувани и сѐ уште се применуваат и во Северна Македонија.

Темелниот истражувач на руското влијание на Балканот и во Северна Македонија Жарко Трајановски од Инстититутот за медиуми и аналитика (ИМА), во неговата анализа „Руски и проруски дезинформации во северна македонија: Анализа на пропагандни наративи и студии на случај“, таксативно ги има назначено и опишано проруските наративи со дезинформации во земјата од 2015 до 2021, со посебен осврт на нивното „лице и опачина“ по руската инвазија на Украина во 2022 година.

Во оваа анализа детално се опишани дезинформацискиот наратив за „пуч“ и теориите на заговор за државен удар во соработка со „странски служби“ од периодот на „Шарената револуција“, дезинформациите за „голема Албанија“ и за поделба на Македонија и кампањата против „Тиранската платформа“ на граѓанското движење „За заедничка, кампањите со дезинформации за „Договорот од Преспа“ и референдумот во 2018, проруските кампањи со дезинформации против бегалци и мигранти, кампањите за воено-неутрална Македонија и за Евроазиска унија, руската панславистичка и православна пропаганда „Една вера, еден јазик“, проруските пропагандни наративи во контекст на ковид пандемијата, како и проруските наративи за подривање на Пописот на населението.

Во 2022, во контекст на воената агресија на Украина, нотира Трајановски во својата анализа, Кремљ ги воскресна наративите за на „неутралноста“ на Северна Македонија и за „евроазиската“ алтернатива, наративите за „специјалната воена операција“, денацификација, и демилитаризацијата на Украина, наративот за демонизација на „Западот“ и за „десатанизација“ и „дешејтанизација“.

Но, кога станува збор за 2022 година фокусот на „посебните мерки“ на Кремљ сега беше изоштрен на протестите против „Францускиот предлог“ во кои како главна парола беше наметната „бугаризацијата на Македонија и Македонците“.

Кулминацијата на овие протетсти се случи на 5 јули кога стотина млади маскирани демонстранти со камења ги искршија прозорците на Собранието и фрлија молотов коктел кон полицијата.

И тогаш претседателот Пендаровски рече дека „Руската Федерација го злоупотребува тоа што граѓаните легитимно протестираат против францускиот предлог“ и дека „неколку дузини луѓе кои се дојдени од соседните држави и кои се обидуваат да испровоцираат инциденти на протестите“.

Во врска со овие настани, неколку месеци подоцна, Ковачевски во интервјуто за Би-Би-Си рече дека намерата на овие протести била „создавање хистерија“ поттикната од медиумска, политичка и аналитичка инфраструктура во земјава, вклучително и некои „опозициски партии под влијание и на линија со нивните руски политички партнери“.

Во таа насока лидерот на Левица, Димитар Апасиев ја промовираше Евроазиската унија како една од алтернативите, повикувајќи Македонија да ги напушти преговорите со Бугарија.

Петков си ја предвиде судбината кога изјави дека Москва ги руши владите што не играат со неа

На делувањата на Москва во регионот, и посебно во Бугарија, укажа прилично отворено и алармантно поранешниот премиер на Бугарија Кирил Петков, непосредно откако падна неговата влада само 6 месеци откако ја презеде власта во Софија кога меѓународната јавност, пред сѐ Вашингтон и Брисел, оценија дека станува збор за про-западно ориентиран Совет на министри предводен од лидер образуван на Харвард во САД.

Но, на Москва тој курс на Бугарија не ѝ беше прифатлив и беше против сето она што Кремљ го „вложи“ во оваа земја за да ги инсталира своите „кртови“ во различни структури на државниот и општествениот апарат.

За жал на Петков, неговите предвидувања се остварија во првата половина на 2022 година, кога неговата партија „Продолжуваме со промените“ не успеа да формира влада, со што само ја продолжи агонијата во Бугарија со серијата неуспешни обиди да формира стабилен кабинет со што се зацврсти влијанието на тврдиот, проруски ориентиран претседател Румен Радев, којшто уште кога беше избран прв пат во 2017 година, ја презеде таа улога со прогнозата дека „Бугарија се соочува со нестабилност после изборот на про-руски претседател“.

„Русија навистина сака да ја собори оваа влада бидејќи ќе покаже дека ако не играте со нив, тогаш владите паѓаат“, изјави Кирил Петков тогаш за британски „Гардијан“ на 23 јуни 2022 година.

Петков тогаш рече дека Москва „го има земено на нишан“ откако тој предводеше делегација на бугарската влада и на безбедносните служби на средба со украинскиот претседател Володимир Зеленски на крајот на април 2022 година, за да склучи договор за поправка на украинското тешко оружје со руско потекло, за кое бугарскиот премиер вети и обезбеди и муниција од бугарските воени складишта.

Поддршката на Петков на Украина ја прели чашата со неговите „гревови“ во Москва, а таму не му го заборавија ниту неговото учество во взаемната акција на Македонија, Црна Гора и Бугарија, да не му дозволат прелет на авионот на министерот за надворешни работи на Руската Федерација Сергеј Лавров, до Србија како негова дестинација, принудувајќи го да ја откаже посетата.

За стратешките разлики меѓу Петков и Радев, кој има 42 години и е образован на запад, тогашниот премиер на Бугарија во разговорот за „Гардијан“ рече дека руската пропаганда создала силен поттик за политичарите како Радев.

Според Румена Филипова, директорка на Институтот за глобална аналитика во Софија, оваа ситуација на длабоки внатрешни поделби во меѓу проруските социјалисти и прозападните реформатори се заканува да биде неизвесна и со големи ризици и последици. Социјалистите и „преродбениците“ од истоимената партија и во бугарскиот и во европскиот парламент гласаа против санкциите кон Русија и за забраната на руските државни медиуми РТ и Спутник во ЕУ, и беа иницијатори и најгласни агитатори за блокирање на пристапот на Северна Македонија во ЕУ.

Да го вратиме чествувањето на Делчев од полето на омразата на полето за културен натпревар

Многу е важно после вакви трауматични настани да се извлечат поуки. Една од нив е дека колку и да е во овој случај „вандализацијата“ на чествувањето на Гоце Делчев резултат на специјалната војна на туѓи, трети страни, тој резултат сепак не би бил возможен доколку не беа прифатени и поттикнати од националистите и милитантните типови од двете страни, и во Бугарија и во Македонија.

Колку побргу ги препознаваме, а потоа и изолираме овој тип провокатори, толку побргу ќе го вратиме чествувањето на Делчев од полето на омразата на полето за културен натпревар меѓу двата народи, зашто Делчев беше и треба да остане симбол на слободата, а не на делбите.

Текстот е личен став на Авторот. Дозволено е преземање на текстот според лиценцата Creative Commons 4.0. | Извор: CivilMedia

извор: Цивилмедиа.мк

Топ вести – powered by Centar.mk

  • Centar.mk
  • Vestiplus.mk
  • Biznispro.com
  • Zena.mk
„Само се шегувавме“: Уапсени во Босна и Херцеговина поради тврдења за исчезната Данка донесена во полиција

Тројцата кои беа уапсени кај Хаџиќ бидејќи тврдеа дека имаат информации за исчезнатото девојче од Србија, Данка Илиќ, за што барале пари, во полиција изјавиле дека „само се шегувале“. Федералната полициска управа вечерва уапси три лица на локации кај Илиџа и Хаџиќ кои на социјалните мрежи тврдеа дека имаат информации Прочитај повеќе...

Полицијата ја опколи куќата во која исчезна Данка – возила со ротација забележани вечерва

Неколку автомобили на српското МВР во ротација поминале во правец на куќата пред која исчезнала малата Данка, пренесува Телеграф. Црно возило го следеше колоната под ротација. На стадионот во Бор слета и хеликоптер на српското МВР. Засега не се знае дали багерите, кои го расчистуваа теренот, привремено го прекинаа копањето Прочитај повеќе...

Ковачевски: Со државната поддршка за македонските комапнии создадовме нови 5.000 работни места

Претседателот на Социјалдемократскиот сојуз на Македонија, Димитар Ковачевски денеска учествуваше и дискутираше на панел дискусија „Креираме развој преку поддршка на инвестиции“ во организација на ТИРЗ и Кабинет на ЗПВ Битиќи. Денешната трибина, ја посочи претседателот Ковачевски, како добра можност да се сублимираат досегашните преземени мерки и резултатите во делот на Прочитај повеќе...

Унијата на Ромите дел од Европскиот фронт, Ахмети: Не’ очекува голема победа

По потпишувањето на коалицијата за Европскиот фронт со ДПA на Мендух Тачи, Народното движење на Скендер Реџепи Зејд, ДЕП на Аријан Хоџа и Демократска партија на Турците (ТДП), претседателот на Демократската унија за интеграција, Али Ахмети одржа конференција за медиумите, каде што беше потпишан коалицискиот договор со Фатма Османоска, претседател Прочитај повеќе...

Сонце и температури над 28 степени – Метеоцентар со детална прогноза за претстојниот викенд

Следува период на сончево и топло време со пораст на температурата кон викендот. Утринските температури ќе бидат постојано над нулата, а поголемо наоблачување со услови за појава на дожд се очекува на почетокот на следната недела и ќе биде проследено со умерено спуштање на температурата. Прогноза за 30.03.2024 Минимална температура: Прочитај повеќе...

Унијата на Ромите дел од Европскиот фронт, Ахмети: Не’ очекува голема победа

По потпишувањето на коалицијата за Европскиот фронт со ДПA на Мендух Тачи, Народното движење на Скендер Реџепи Зејд, ДЕП на Аријан Хоџа и Демократска партија на Турците (ТДП), претседателот на Демократската унија за интеграција, Али Ахмети одржа конференција за медиумите, каде што беше потпишан коалицискиот договор со Фатма Османоска, претседател на партијата Унија на ромите. […] Прочитај повеќе...

Ковачевски: Со државната поддршка за македонските комапнии создадовме нови 5.000 работни места

Претседателот на Социјалдемократскиот сојуз на Македонија, Димитар Ковачевски денеска учествуваше и дискутираше на панел дискусија „Креираме развој преку поддршка на инвестиции“ во организација на ТИРЗ и Кабинет на ЗПВ Битиќи. Денешната трибина, ја посочи претседателот Ковачевски, како добра можност да се сублимираат досегашните преземени мерки и резултатите во делот на поддршката на инвестициите и економијата, […] Прочитај повеќе...

Нова револуционерна мерка од 2025 година: Седумчасовно работно време за одредени дејсности и сектори

Нова револуционерна мерка во делот на работните односи. Веќе од почетокот на следната година, одредени дејсности и сектори ќе имаат седумчасовно работно време. Веќе од 2025 година во одредени сектори ќе се воспостави работен ден од седум часа, односно работна недела од 35 часа наместо 40 часовна работна недела, но притоа платите нема да се […] Прочитај повеќе...

Битиќи и Деспотовски: Kреираме развој со поддршка на инвестиции на домашни и странски компании

Можностите за инвестиции и поддршка од државата особено за домашните компании, идни мерки како и презентација на примери на македонски компании кои со поддршката од државата градат успешни приказни беше во фокусот на денешната панел дискусија посветена на економијата и инвестициите. Настанот го организираа заменик на претседателот на Владата на Република Северна Македонија, задолжен за […] Прочитај повеќе...

Јавното обвинителство се координира со останатите институции за обезбедување фер и демократски изборен процес

Координација на активностите за успешно спроведување на претстојните избори, со поддршка од сите институции кои се дел од овој процес, беше тема на денешниот состанок на Јавниот обвинител на Република Северна Македонија Љупчо Коцевски со претседателот на Владата на Република Северна Македонија Талат Џафери. На средбата присуствуваше и јавниот обвинител Џељаљ Бајрами, претседател на Комисијата […] Прочитај повеќе...

Дарко Лукиќ од 1 јули е новиот извршен директор на Групацијата Нелт

Групацијата Нелт продолжува забрзано да се развива, со синергија на организациски промени, инвестиции во дигитална трансформација и развој на африканските пазари. На третата годишна конференција „Accelerate 2025“, посветена на актуелната деловна стратегија, присуствуваа повеќе од 200 менаџери на компаниите кои се дел од Групацијата. Милош Јелиќ, првиот извршен директор на... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...

Прва регионална конференција на професионални сметководители во РСМ:  Континуирана едукација и почитување на етичките и професионалните меѓународни стандарди се клучни за статусот и развојот на сметководството

Неопходни се одлучни чекори, јасна институционална поддршка и соработка помеѓу сите засегнати страни и партнери во процесот, како и искористување на искуствата на земјите од регионот, за да се овозможи натамошен развој на сметководствената дејност и унапредување на статусот на професионалните сметководители во нашата земја. Ова се дел од препораките... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...

Собранието го донесе новиот закон за вино – Лозарите добиваат гарантирана откупна цена на винското грозје

Собранието на Република Северна Македонија, на денешната седница, со 64 гласа ЗА го донесе новиот закон за вино, предложен од министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство. Исполнивме уште еден даден збор пред лозарите. Новиот закон за вино во целост е усогласен со одредбите на европското законодавство, во делот на воведувањето... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...

Пуштена во употреба високонапонска трафостаница во Штип

Со пуштање во употреба на новата трафостаница „Штип 1“ се поттикнува локалниот развој во штипскиот регион. На официјалниот старт со работа на трафостаницата присуствуваа претседателот на Управниот одбор на ЕВН Македонија, г-дин Волфганг Маиер и градоначалникот на општина Штип, г-дин Иван Јорданов. „Задоволувањето на потребите на нашите корисници и сигурноста... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...

Народната банка и гувернерката Ангеловска-Бежоска избрани од ЕБОР за водачи на проектот за женско претприемаштво во нашата земја

Поголемата финансиска инклузија на жените претприемачи преку развивање вештини, знаења, изработката и следењето на соодветните податоци и пристапот до финансиски средства се основните цели на пилот-проектот со кој ќе раководи Народната банка со поддршка од Европската банка за обнова и развој (ЕБОР). Ова беше истакнато на денешниот настан на кој... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...

ЖЕНИТЕ ВО ПРЕДНОСТ: Научниците открија максимален број години колку луѓето можат да живеат

Ако сте загрижени за брзината со која се приближувате до следниот „голем“ роденден, тогаш имаме добри вести за вас. Се разбира, да наполните 25, 30 или 40 години изгледа страшно, но научниците тврдат дека ја откриле максималната возраст до која човек може да живее, а ве чекаат уште убави години. Заклучоците доаѓаат од студијата спроведена... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...

Пари ќе “паѓаат од небо”: Најдобриот руски астролог вели дека овие два знака во март ќе пливаат ВО ПАРИ

Познатиот руски астролог Павел Глоба тврди дека двата знака од Зодијакот во март ќе имаат повеќе среќа од сите други кога се во прашање финансиите и парите. Имено, тој истакнува дека материјалниот аспект од нивниот живот ќе биде многу нагласен, а во позитивна смисла, во текот на првиот пролетен месец и дека може да очекуваат... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...

ОГАН ВО КРЕВЕТ: Топ 10 работи кои откриваат голем љубовник

Можеби мислите дека ви е жешко во кревет, но можеби не ви оди баш најдобро. Што го прави добар љубовник? 10 карактеристики на личност која може самоуверено да каже дека е добра во кревет. Доколку се пронајдете во овие 10 работи, немате причина за грижа, пишува Крстарица. 1. Сакате да учите нови работи 2. Разигран... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...

Трите хороскопски знаци кои најмногу изневеруваат на ергенски и момински забави

Жените често се повозбудени од мажите за денот на нивната венчавка. Тие му придаваат важност на секој детал, дури и на чиновите што доаѓаат пред самиот ден на свадбата. При нивното организирање се одлучува дали тоа ќе биде помирна опција или на пример одење во клуб, изнајмување простор и слично, а често на овие прослави... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...

Четири хороскопски знаци кои ќе пливаат во пари овој март!

Еве четири хороскопски знаци со оптимистички финансиски изгледи за март 2024 година: Бик: Поединците Бик може да најдат профитабилни можности во стабилни инвестиции или потфати со недвижнини во текот на март 2024 година. Нивната практична природа и решителност може да доведат до значителни финансиски придобивки. Лав: Лавовите може силно да блеснат во нивните кариери во... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...