Обединета Европа наспроти европска географија на етнички тврдини
Пишува Тони ПОПОВСКИ
Живееме во време на повеќекратна криза. Постепено излегуваме од пандемијата, но, иако посакуваме, не можеме да влеземе во период на ефективно закрепнување поради енергетската и безбедносна криза предизвикана од агресијата на Руската Федерација врз Украина. Сведоци сме на најголемиот воен конфликт на европска почва после втората светска војна и трагичните последици од него. Притоа, изложени сме на хибридни дејствија и реални безбедносни закани од прелевање на овој конфликт во поблиското опкружување. Да бидат состојбите уште покомплексни, климатските промени ги зголемуваат ризиците од природни закани, сушни периоди, поплави и шумски пожари, надоврзано и со ризици од катаклизмички настани како земјотресот во Турција и Сирија.
Во едни вакви „историски“ моменти, неопходна е умна и практична државна стратегија, со цел да се пресретнат ризиците.
Нашиот одговор на предизвиците поврзани со климатските промени е предодреден со успехот во спроведувањето на политиките за отпорен урбанизам, планирање на просторот и заштита на животната средина. Овие политики придонесуваат за поширока социо-економска трансформација во Европската Унија (т.н. Зелен Договор) и другите европски и глобални демократии, и колку порано се приклучиме кон овој тренд толку поуспешно и побргу ќе се развиваме. Во адресирањето на овие предизвици, потпрени сме на нашите традиционални развојни партнери, и треба да ја продолжиме соработката бидејќи истата ни овозможува поотпорно политичко, социо-економско и еколошко опкружување. Споредено со претходното, мој впечаток е дека во моментов многу повеќе потфрламе како општество во пресретнување на политичките и безбедносни закани. Има неколку клучни причини и негативни фактори на влијание кои придонесуваат да бидеме политички неотпорни, а со тоа и ранливи. Впрочем, на овие фактори неотпорен е Западниот Балкан како целина но за жал и неколку негови соседи кои се држави членки на Европската Унија.
Првиот критичен фактор е завесата од чад создадена од актери на нашата домашна политичка сцена кои од една страна имаат сопствени и автентични за едно демократско уредување, мотиви да владеат, но од друга страна нивната политичката понуда е во сѐ понагласен контраст со стратешките определби за целосна евроатлантска интеграција на државата. Последица е поларизацијата на два „политички народи“ во македонскиот камп. Едниот е приврзаник на идејата за „Обединета Европа“ и неговите предводници се обидуваат да навигираат, помалку или повеќе успешно, но под тешки околности, за да се достигне таа цел, а вториот преферира европска географија на етнички тврдини, како алтернатива на првите. Оваа поларизација е присутна и во рамки на Европската Унија, но барем засега доминантна е определбата да се продолжи со обединувачкиот проект, заснован на автентичните европските вредности, и покрај штетата која ја нанесе Брегзит (чии мотиви во моментов се преиспитуваат во британското општество) и се закануваат да ја нанесат евроскептичните политички проекти на Орбан, триото Мелони, Скалвини, Берлускони, и националниот фронт на Марин Ле Пен, со свои рефлексии во национал – популизмот на дел од другите политички лидери во државите членки на Унијата. Навигацијата на европските лидери кои се посветени на обединувачкиот европски проект е исто така помалку или повеќе успешна, повторно поради тешките и комплексни околности, но и забеганоста на дел од нив во популистичко бранење на партикуларните „национални“ интереси.
Кај вториот модел, константа е дека „етничкото“ се употребува како средство за остварување на целите на политичкиот проект за создавање и следствено оградување на големиот етнички – национален свет (во тек е крвава демонстрација на неговата примена во Украина), наспроти првиот модел кој се залага за обединување во етничкиот диверзитет и создавање на првенствено мировен, европски политички идентитет.
Оваа феноменологија каде „етничкото“ на европско тло повторно се злоупотребува е ретроградна и опасна. Поврзано со првата и втората светска војна, рано предупредување испратил Макс Вебер, брилијантен германски филозоф, застапувајќи гледиште дека етничките групи се künstlich (вештачки, т.е. општествен конструкт) бидејќи тие се засноваат на субјективно верување во заедничката Gemeinschaft (заедница). Вебер потенцира дека ова верување во заедничката Gemeinschaft не ја создаде групата, туку групата го создаде верувањето, и дека формирањето група произлегува од нагонот за монополизирање на моќта и статусот. Во тоа време преовладува натуралистичко верување дека социо-културните и разликите во однесувањето меѓу народите произлегуваат од наследените особини и тенденции кои пак произлегуваат од заедничкото потекло, тогаш наречено „раса“. Вебер не беше слушнат од германското општество, за да потоа во име на „ариевската раса“ се случи нацистичкиот пир. Слично на Вебер, Џувал Ноа Харари, израелски историчар и филозоф, во своето дело „21 лекција за 21 век“ напишано во 2018 година, посветува едно поглавје на национализмот како глобален предизвик. Притоа укажува дека национализмот, етноцентричната религијата и етноцентричната култура го делат човештвото во непријателски настроени кампови и ја отежнуваат глобалната соработка. Харари потенцира дека проблемот настанува кога бенингниот патриотизам се придвижува кон шовинистички ултра-национализам, создавајќи плодна почва за насилни конфликти. Нецели четири години потоа започна војната во Украина.
Вториот критичен фактор на кој накусо би се осврнал, е хроничното неоптоломејство, карактеристично за споредбено помалите нации на Балканот, кое не убедува дека светот се врти околу нас. Повторно Харари оваа опасна заблуда за „божјиот древен народ кој живее во светата етничка тврдина“ умешно ја илустрира: „Национализмот не маѓепсува со приказните за хероизмот, не расплакува со сеќавањата на несреќите од минатото, и го распалува нашиот бес потсетувајќи не на неправдите поради кои нашата нација страдала, и стануваме апсорбирани во овој национален еп дотаму да започнуваме да оценуваме сѐ што се случува во светот врз основа на влијанието врз нашата нација, и притоа не се ниту обидуваме да се запрашаме што е тоа што ја прави нашата нација толку битна“.
И покрај овие два, според мене критични фактори, како и низа други кои ги обликуваат комплексните околности во кои живееме, периодот пред нас е можност македонското општество да докаже дека е мудро, и дека нема да наседне на обиди за злоупотреба на „етничкото“ за политички цели, колку и да наседнуваат други, а меѓу нив и соседни општества.
извор: Рацин.мк
Топ вести – powered by Centar.mk
- Centar.mk
- Vestiplus.mk
- Biznispro.com
- Zena.mk
Најмалку две лица загинаа во напад на Исмаилискиот центар во Лисабон, соопшти португалската полиција, без да даде повеќе детали. Си-Ен-Ен Португалија објави дека осомничениот за тој напад е наводно авганистански државјанин, кој нападот го извршил со голем нож, а потоа бил застрелан и приведен. „Главната цел на исмаилиските центри е... Прочитај повеќе...
Во Франција денеска се обновени протестите и штрајковите против пензиските реформи, со зголемено полициско обезбедување поради ризикот од насилство. Министерот за внатрешни работи Џералд Дарманен изјави дека 13.000 полицајци се распоредени на улиците, од кои речиси половина во главниот град. Протестите започнаа мирно. Во Париз, железничарите со запалени факели и... Прочитај повеќе...
Јавниот обвинител, Љубомир Јовески денеска се обрати на конференцијата „Подобрување на ефикасноста, транспарентноста и отчетноста на Јавното обвинителство“ на која беше презентирана алатката во изработка за мерење на перформансите на јавните обвинителства. Во своето обраќање, Јовески потенцираше дека јавните обвинители не бегаат од отчетност и одговорност за својата работа, но... Прочитај повеќе...
Основното јавно обвинителство во Панчево го лиши од слобода З. Р. поради постоење основи на сомнение дека сторил кривично дело семејно насилство и кривично дело загрозување на сигурноста. З. Р. во алкохолизирана состојба на 25 март дошол во куќата на оштетената Ѓ. Р., физички ја нападнал, ја влечел за ушите,... Прочитај повеќе...
Белорусија соопшти дека одлучила да го прифати руското тактичко нуклеарно оружје по долгогодишен притисок од Соединетите американски држави и нивните сојузници со цел промена на нејзината политичка и геополитичка насока. Рускиот претседател Владимир Путин во саботата изјави дека Москва во иднина ќе се обиде да распореди тактичко нуклеарно оружје во... Прочитај повеќе...
На 27.03.2023 во Скопје од полициски службеници од Единицата за интервентна полиција при СВР Скопје се лишени од слобода Н.М.(18) и М.М.(19), двајцата од Скопје. Полициски службеници од Одделението за криминалистички работи Кисела Вода, постапувајќи по пријава според која во 11.58 часот од спортска обложувалница на подрачјето на Кисела Вода... Прочитај повеќе...
Изјава за медиуми, Драган Баварчиќ, секретар на ОО СДСМ Аеродром Тимчо Муцунски во континуитет продолжува со негрижата за општината, а урбаниот хаос, негрижата за отпадот и уништувањето на зеленилото стануваат секојдневие за граѓаните од Општина Аеродром. Лицемерието на Муцунски по кој знае кој пат се потврдува и со изградбата на... Прочитај повеќе...
Денеска (28.03.2023), министерот за внатрешни работи Оливер Спасовски, заедно со државниот секретар г-ѓа Магдалена Несторовска одржаа работна средба со амбасадорите на Кралството на Шпанија и на Делегацијата на ЕУ во Република Северна Македонија, Н.Е. Хозе Луис Лозано Гарсија и Н.Е. Дејвид Гир. На средбата двајцата амбасадори ги поздравија искрените напори... Прочитај повеќе...
Во текот на вчерашниот ден (27.03.2023) во периодот од 10.00 до 14.00 часот од страна на секторите за внатрешни работи и патролни тимови составени од полициски службеници од Одделот за униформирана полиција, спроведена е акциска контрола во областа на сообраќајот на територијата на цела држава, при што изречени се 298... Прочитај повеќе...
По преземени мерки и активности, полициски службеници од Полициската станица Штип и Отсекот за општ криминал при СВР Штип расчистија 4 кривични дела „тешка кражба“, од кои една „тешка кражба“ извршена на 13/14.03.2023 од обложувалница во Штип, од каде биле одземени предмети, а осомничени и приведени биле двајца соизвршители, Е.Џ.(20)... Прочитај повеќе...
Скопје, 24.03.2023 година – Комерцијална банка е прогласена за „Најдобра банка во Северна Македонија за 2023 година“ од угледниот магазин Global Finance, награда која се должи на понудата на врвни услуги и знаење, грижата за клиентите и на стабилноста на Банката. Со оваа престижна награда, која ѝ се доделува на Банката по 12-ти пат, Комерцијална […] The post Комерцијална банка прогласена за Најдобра банка во Македонија за 2023 од магазинот Global Finance appeared first on BiznisPRO. Прочитај повеќе...
Владата на Република Северна Македонија, на денешната седница, ја разгледа и усвои Информацијата од Министерството за труд и социјална политика за исплата на пензии за месец март 2023 година. Задолжен е Фондот за пензиското и инвалидското осигурување на Северна Македонија да ги достави податоците за пензиите до деловните банки најдоцна до 27.03.2023 година. Се препорачува […] The post Следува предвремена исплата на пензиите – ова се датумите кога ќе биде исплатена пензијата appeared first on BiznisPRO. Прочитај повеќе...
Владата на Република Северна Македонија донесе Одлука за определување највисоки цени за одделни производи во трговијата на мало и обврска на трговците да прибавуваат и продаваат определени видови и количества на одделни стоки на потрошувачите според определен редослед. Со одлуката се определуваат највисоките цени во трговијата на мало на свежи јајца од кокошка и ориз […] The post Замрзнати цените на јајцата и оризот appeared first on BiznisPRO. Прочитај повеќе...
Во собранието се изгласа предлог измената на Законот за враќање на дел од ДДВ на физички лица. Оваа измена е со цел од 1 јануари 2023 да се зголеми лимитот на повратот со што наместо 1.800 денари за тримесечие, граѓаните ќе може да добијаат максимален износ од 2.100 денари. Ова значи дека еден граѓанин ќе […] The post Граѓаните ќе може да добиваат поврат до 8.400 денари од лице годишно, наместо досегашните 7.200 – Мерката “Мој ДДВ” дава резултат и за граѓаните и за државата appeared first on BiznisPRO. Прочитај повеќе...
Министерството за труд и социјална политика известува дека на ден 27.02.2023 година (понеделник) започнува етапната исплата на пензиите за месец февруари, кои продолжуваат да се исплатуваат предвремено. Подигнувањето на пензиите преку филијалите и експозитурите на банките за пензионерите кои не користат картички ќе се реализира во четири групи, според висината на пензијата: • За пензии […] The post МТСП: Во тек е етапната исплата на февруарските пензии appeared first on BiznisPRO. Прочитај повеќе...
Најголема улога во женското репродуктивно здравје имаат хормоните кои регулираат голем број процеси во организмот. Така, под влијание на хормоните може да се забележат одредени појави во телото на жената во текот на менструалниот циклус, како физички така и емоционално. Покрај тоа што главните симптоми на менструацијата се болни грчеви во стомакот, најверојатно жената ќе... Прочитај повеќе Чланак Еве што се случува во телото на жената за време на ПМС: Хормоните се главни виновници за се се појављује прво на Zena.mk. Прочитај повеќе...
Ако мислите дека физичкиот изглед е главниот фактор за успешно флертување, вие сте осудени на неуспех. Самодовербата и шармот се поважни од физичкиот изглед. Изгледот е, да не се лажеме, важен, но без шарм и уште неколку ситници е недоволен за успешно заведување. Секако, секој има своја тактика за заведување, но постојат одредени испробани трикови... Прочитај повеќе Чланак СТАНЕТЕ КРАЛИЦА НА ФЛЕРТОТ, А ЕВЕ И КАКО – Седум трикови за заведување на кои мажите никогаш не можат да одолеат се појављује прво на Zena.mk. Прочитај повеќе...
Бидете искрени со себе бидејќи од тоа зависи иднината на вашата врска. Откако ќе поминат првичниот занес и огномет од емоции, секоја врска достигнува точка на прекршување. Тогаш е време да се преиспитате себеси и вашите чувства и да одлучите дали врската има иднина или не. Сосема е нормално дека во одредени ситуации нема да... Прочитај повеќе Чланак Не сте сигурни дали тој е вистинскиот? – Овие 5 прашања треба да си ги поставите по три месеци врска се појављује прво на Zena.mk. Прочитај повеќе...
Според истражувањето на експертите од Универзитетот Лунд во Шведска, три шолји кафе дневно и тоа како влијае на здравјето на жените. Беа анкетирани 300 жени и таа студија покажа дека три шолји кафе можат да ги намалат женските гради, а процентот на намалување би се зголемил со секоја консумирана доза. Тие рекоа дека постои јасна... Прочитај повеќе Чланак ШОК истражување: Еве дали КАФЕТО ГИ НАМАЛУВА ГРАДИТЕ се појављује прво на Zena.mk. Прочитај повеќе...
Осаменоста е вообичаено чувство, но има чекори што можете да ги преземете за да се чувствувате подобро. Слушањето музика, викањето пријатели, шетањето надвор и други активности може да го намалат ова непријатно чувство. Долгорочната осаменост може да ве исцрпи емоционално, правејќи го животот да изгледа потежок отколку што навистина е. Запомнете дека осаменоста не е... Прочитај повеќе Чланак 5 работи што треба да ги правите кога се чувствувате осамено: Започнете со пуштање музика се појављује прво на Zena.mk. Прочитај повеќе...
