Руската војна против Украина ја запечати западно-европската иднина на Западен Балкан

МАРЈАН ЗАБРЧАНЕЦ

Една година после почетокот на руската воена инвазија врз Украина, она што преовладува како глобална перцепција и порака која денес го обиколува светот е херојството на украинскиот народ и обединувањето на западниот демократски свет во поддршката на суверенитетот и територијалниот интегритет на Украина.

Путин е се подалеку од победата на која се надеваше бидејќи после цела година не успеа ниту да се доближи до Киев ниту да окупира и отцепи поголема геостратешка територија од Украина. Наспроти тоа, срушен е митот за наводната јачина на руската војска, Кремљ претрпе огромни штети и загуби по своите воени и човечки капацитети, поддршката од светот е сведена на минимум, а западот воведе комплексни санкции за Русија кои во комбинација со загубите на ресурси претставуваат сериозен удар за развојот на руската економија на која до сега беше навикнато населението.

Кон перцепцијата за Путин како губитник влијаат и неуспесите на руските информациски интервенции на Западен Балкан односно тоа што Путин не успеа да го спречи членството на Црна Гора и Северна Македонија во НАТО, ниту пак европската интеграција на Србија. Западен Балкан речиси и да е независен од руската економија, имајќи предвид дека регионот успешно го диверзифицира своето снабдување со гас и станува енергетски независен благодарение на заедничката европска енергетска политика и на се поголемото искористување обновливи извори на енергија за што сме особено погодни како поднебје.

За нашата целосна независност од Русија говори и фактот што трговската размена на Северна Македонија во 2022 година со Европската Унија изнесувала повеќе од 12 милијарди евра вкупна вредност на годишниот увоз и извоз, наспроти само 470 милиони евра вредност на трговската размена со Русија, што е 25 пати помалку во споредба со размената со ЕУ.

Ваквите тенденции укажуваат на непобитност на фактот дека бројот на граѓани од Западен Балкан кои се изјаснуваат за неутрални по однос на руската војна против Украина само ќе се намалува, а регионот ќе продолжи да се интегрира западно-демократски во услови кога истокот не само што не е алтернатива, туку претставува и опасност по безбедноста и мирот.

Русија подгрева етнонационализми на Балканот, ги користи историските спорови меѓу земјите

И покрај интензивните пропагандни и дезинформациски интервенции кои доаѓаа од (про)руските центри врз Северна Македонија и регионот, крајниот исход беше успешно зачленување на нашата земја и на Црна Гора во НАТО. Сепак, руската информациска инвазија врз нашето поднебје не смее да се потценува бидејќи има свои силни последици врз одржувањето на мирот, соработката и пријателствата меѓу балканските народи и држави. Руската надворешна политика покрај неофицијалните канали често ја користи и својата официјална дипломатија за да го засилува етнонационализмот во регионов, односно да ги засилува споровите кои имаат историски предзнак, како што се бугарско-македонските историски прашања.

Таков е примерот со честитката за Денот на сесловенските просветители Свети Кирил и Методиј, 24 Мај од 2021 година. Во Скопје, амбасадата на Русија преку твитер ни го честиташе празникот со цитат од рускиот претседател Владимир Путин, кој гласи:

„Денеска во Русија е свечен ден – Денот на словенската писменост, а писменоста дојде кај нас токму од македонската земја“. Но, во исто време, прилично дволично и со јасна намера да подгрева етнонационализам, во Софија, тамошната руска амбасадорка Елеонора Митрофанова го честиташе празникот на светите браќа, како Ден на бугарската азбука. Таа додаде дека без сомнение улогата на Бугарија во распространувањето на словенската писменост, јазик и култура била бесценета.

Сличен е и примерот со руската честитка по повод роденденот на Гоце Делчев упатена до македонскиот народ, додека во Софија истата таа руска дипломатија го честита роденденот на Николај Игнатиев, рускиот дипломат кој го потпишува Санстефанскиот договор, кој е поразителен за Македонија. Со Договорот се воспостави Санстефанска Бугарија како независна држава и во нејзини рамки влегуваат делови од Македонија, сосема спротивно од идеалите за слободна македонска држава за кои се бореше Делчев.

Последниот период руските интервенции се особено видливи и во БиХ, преку поддршката на потпалувачките изјави на Додик за отцепување на Република Српска, како и во Србија, преку поддршката на наративот „Косово никогаш нема да биде независна држава“, што секако е целосно спротивно од политиката што Русија ја применува кон Украина, прогласувајќи еднострано отцепување територии по пат на воена окупација од страна на друга држава.

Западен Балкан станува енергетски независен

Иако ова е веројатно најтешкиот воен конфликт во новиот 21 век на европско тло, сепак последиците по енергетиката успеавме да ги надминеме како регион, без да се случат било какви посериозни последици по населението. Како регион и како држава, успешно превениравме хаварии на постројките, рестрикции на снабдувањето со струја, како и вртоглави поскапувања на домашните сметки. Не дојде ни до недостаток од храна и други основни домашни продукти. Зимата полека завршува, а ниту една од државите на Западен Балкан не настрада, ниту од енергетска, ниту од криза за храна.

Иако стравовите за годинава беа огромни, може да се заклучи дека Југоисточна Европа повеќе штета претрпе за време на политичките промени во Украина од 2005 година (Портокаловата револуција), отколку денес. Тогаш, државите од Југоисточна Европа останаа без испорака на природен гас кој транзитираше низ Украина, главната  артерија за  трансфер на овој енергенс во тие години.

ЕУ во тоа време немаше заеднички одговор на гасната криза, напротив, секоја  земја-членка  потпишуваше директни долгогодишни договори со „Газпром“, по различна методологија. За разлика од тогаш, денес ЕУ предводена од Германија води усогласена енергетска политика, настапува здружено при набавката на енергенси со цел да обезбеди подобра цена, а во вкупната европска политика сега се целосно интегрирани и државите од Западен Балкан, што секако е од клучно значење за успешното пребродување на кризата, заедно со експанзијата на искористување на сонцето и ветерот за производство на струја.*

Истокот не е никаква алтернатива, нашата економска размена со ЕУ е 25 пати поголема од таа со Русија

Приказните дека постоеле наводни источни алтернативи за нас како држава и за целиот регион не само што не се издржани, туку се и опасни ако се има предвид дека ние и историски и географски припаѓаме во Европа и дека во повеќе наврати нашиот народ ја потврдуваше својата европската и евроатлантската стратешка ориентација.

Дека ниту Русија, ниту Кина не можат да бидат алтернатива за нашата иднина говори фактот што од т.н. Исток или од т.н. Евро-Азија не сме добиле ништо во споредба со она што ЕУ веќе ни го испорачува и ни го нуди – милијарди евра директна помош, поддршка на институциите, европски стандарди за подобар живот на граѓаните. Сето ова ни го нуди и ни го обезбедува токму Западот, не Истокот.

И конечно, дека нашата единствена економски исправна опција се демократијата и Европа говорат и податоците за трговската размена меѓу Северна Македонија со ЕУ и Русија. Имено, вкупната трговска размена во 2022 година (вкупна вредност на увозот и извозот) меѓу Северна Македонија и ЕУ изнесуваше 12 милијарди и 127 милиони евра, додека пак размената со Русија изнесуваше 470 милиони евра, што е за 25 пати помала економска размена во споредба со онаа со ЕУ. Кога е во прашање економската размена на Северна Македонија со Кина, таа е за 12 пати помала од онаа со Европската Унија.**

Да се напушти неутралноста по однос на руската војна против Украина, тоа е скриена поддршка за Путин

Наклонетоста на значителен дел од популацијата од регионот кон Србија, Турција и Унгарија е неспорен факт, но нашето пријателство со овие држави никако не смее да се претвора во причина за наша неутралност, кога е во прашање руската инвазија против Украина.

Ниту Србија, ниту Турција, ниту Унгарија не се неутрални – тоа се митови зад кои се крие нечија опасна агенда да се оправда воената агресија на Путин.

Србија не е неутрална бидејќи во Обединетите Нации гласаше ЗА резолуцијата со која директно се осудува руската војна во Украина и со која директно се дава поддршка на суверенитетот на Украина. Во исто време, Србија демонстрира одлучност во решавањето на спорот со Косово и недвосмислено брза на европските шини кон Брисел.

Турција е членка на НАТО, сојузот кој недвосмислено ѝ помага на Украина, сојузот на држави кој никако не е и не може да биде неутрален по ова прашање. Ердоган не може да е неутрален кога сам потврдува дека му рекол на Путин „Крим да им се врати на неговите вистинските сопственици. Тоа се и наши потомци во исто време, луѓето кои живеат таму. Ако го остварите овој чекор, ако нè оставите, ќе ги ослободите и кримските Татари и Украина исто така“. На прашањето како треба да изгледа крајот на војната во Украина, Ердоган има изјавено дека земјата што ја освоија Русите мора да му се врати на Киев. Ова јасно покажува дека Турција е на страната на украинскиот суверенитет.

Слично е и со Унгарија и Орбан. Унгарија е членка на НАТО и не е неутрална по однос на руската инвазија врз Украина. Уште една потврда за тоа е последната изјава на унгарскиот премиер Виктор Орбан кој рече дека Русија не може да победи, бидејќи целиот западен свет се построи зад Украина и повика на итно примирје и мировни преговори, нагласувајќи го нуклеарниот ризик кој го носи Русија.

Неутралноста како позиција во овој случај не може да биде ниту принципиелен, ниту хуман, ниту европски став. Македонскиот народ секогаш се борел против окупации, избегнувал воени конфликти и демонстрирал отвореност, пријателство, соработка. Оттука, недозволиво е да ја прифаќаме неутралноста кога е во прашање одбраната на украинската сувереност, кога е во прашање гинењето на илјадници човечки животи и милионите раселени, како резултат на воена интервенција од страна на друга држава – Русија .

* податоци од публикацијата на Фондацијата Фридрих Еберт „Европа во криза, Балканот во неизвесност“, анализа на Митко Андреевски со наслов „Украинската криза и рускиот гас како оружје за политички цели“
** податоци од Државен завод за статистика

Текстот е личен став на Авторот. Дозволено е преземање на текстот според лиценцата Creative Commons 4.0. | Извор: CivilMedia

Топ вести – powered by Centar.mk

  • Centar.mk
  • Vestiplus.mk
  • Biznispro.com
  • Zena.mk
„Само се шегувавме“: Уапсени во Босна и Херцеговина поради тврдења за исчезната Данка донесена во полиција

Тројцата кои беа уапсени кај Хаџиќ бидејќи тврдеа дека имаат информации за исчезнатото девојче од Србија, Данка Илиќ, за што барале пари, во полиција изјавиле дека „само се шегувале“. Федералната полициска управа вечерва уапси три лица на локации кај Илиџа и Хаџиќ кои на социјалните мрежи тврдеа дека имаат информации Прочитај повеќе...

Полицијата ја опколи куќата во која исчезна Данка – возила со ротација забележани вечерва

Неколку автомобили на српското МВР во ротација поминале во правец на куќата пред која исчезнала малата Данка, пренесува Телеграф. Црно возило го следеше колоната под ротација. На стадионот во Бор слета и хеликоптер на српското МВР. Засега не се знае дали багерите, кои го расчистуваа теренот, привремено го прекинаа копањето Прочитај повеќе...

Ковачевски: Со државната поддршка за македонските комапнии создадовме нови 5.000 работни места

Претседателот на Социјалдемократскиот сојуз на Македонија, Димитар Ковачевски денеска учествуваше и дискутираше на панел дискусија „Креираме развој преку поддршка на инвестиции“ во организација на ТИРЗ и Кабинет на ЗПВ Битиќи. Денешната трибина, ја посочи претседателот Ковачевски, како добра можност да се сублимираат досегашните преземени мерки и резултатите во делот на Прочитај повеќе...

Унијата на Ромите дел од Европскиот фронт, Ахмети: Не’ очекува голема победа

По потпишувањето на коалицијата за Европскиот фронт со ДПA на Мендух Тачи, Народното движење на Скендер Реџепи Зејд, ДЕП на Аријан Хоџа и Демократска партија на Турците (ТДП), претседателот на Демократската унија за интеграција, Али Ахмети одржа конференција за медиумите, каде што беше потпишан коалицискиот договор со Фатма Османоска, претседател Прочитај повеќе...

Сонце и температури над 28 степени – Метеоцентар со детална прогноза за претстојниот викенд

Следува период на сончево и топло време со пораст на температурата кон викендот. Утринските температури ќе бидат постојано над нулата, а поголемо наоблачување со услови за појава на дожд се очекува на почетокот на следната недела и ќе биде проследено со умерено спуштање на температурата. Прогноза за 30.03.2024 Минимална температура: Прочитај повеќе...

Унијата на Ромите дел од Европскиот фронт, Ахмети: Не’ очекува голема победа

По потпишувањето на коалицијата за Европскиот фронт со ДПA на Мендух Тачи, Народното движење на Скендер Реџепи Зејд, ДЕП на Аријан Хоџа и Демократска партија на Турците (ТДП), претседателот на Демократската унија за интеграција, Али Ахмети одржа конференција за медиумите, каде што беше потпишан коалицискиот договор со Фатма Османоска, претседател на партијата Унија на ромите. […] Прочитај повеќе...

Ковачевски: Со државната поддршка за македонските комапнии создадовме нови 5.000 работни места

Претседателот на Социјалдемократскиот сојуз на Македонија, Димитар Ковачевски денеска учествуваше и дискутираше на панел дискусија „Креираме развој преку поддршка на инвестиции“ во организација на ТИРЗ и Кабинет на ЗПВ Битиќи. Денешната трибина, ја посочи претседателот Ковачевски, како добра можност да се сублимираат досегашните преземени мерки и резултатите во делот на поддршката на инвестициите и економијата, […] Прочитај повеќе...

Нова револуционерна мерка од 2025 година: Седумчасовно работно време за одредени дејсности и сектори

Нова револуционерна мерка во делот на работните односи. Веќе од почетокот на следната година, одредени дејсности и сектори ќе имаат седумчасовно работно време. Веќе од 2025 година во одредени сектори ќе се воспостави работен ден од седум часа, односно работна недела од 35 часа наместо 40 часовна работна недела, но притоа платите нема да се […] Прочитај повеќе...

Битиќи и Деспотовски: Kреираме развој со поддршка на инвестиции на домашни и странски компании

Можностите за инвестиции и поддршка од државата особено за домашните компании, идни мерки како и презентација на примери на македонски компании кои со поддршката од државата градат успешни приказни беше во фокусот на денешната панел дискусија посветена на економијата и инвестициите. Настанот го организираа заменик на претседателот на Владата на Република Северна Македонија, задолжен за […] Прочитај повеќе...

Јавното обвинителство се координира со останатите институции за обезбедување фер и демократски изборен процес

Координација на активностите за успешно спроведување на претстојните избори, со поддршка од сите институции кои се дел од овој процес, беше тема на денешниот состанок на Јавниот обвинител на Република Северна Македонија Љупчо Коцевски со претседателот на Владата на Република Северна Македонија Талат Џафери. На средбата присуствуваше и јавниот обвинител Џељаљ Бајрами, претседател на Комисијата […] Прочитај повеќе...

Дарко Лукиќ од 1 јули е новиот извршен директор на Групацијата Нелт

Групацијата Нелт продолжува забрзано да се развива, со синергија на организациски промени, инвестиции во дигитална трансформација и развој на африканските пазари. На третата годишна конференција „Accelerate 2025“, посветена на актуелната деловна стратегија, присуствуваа повеќе од 200 менаџери на компаниите кои се дел од Групацијата. Милош Јелиќ, првиот извршен директор на... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...

Прва регионална конференција на професионални сметководители во РСМ:  Континуирана едукација и почитување на етичките и професионалните меѓународни стандарди се клучни за статусот и развојот на сметководството

Неопходни се одлучни чекори, јасна институционална поддршка и соработка помеѓу сите засегнати страни и партнери во процесот, како и искористување на искуствата на земјите од регионот, за да се овозможи натамошен развој на сметководствената дејност и унапредување на статусот на професионалните сметководители во нашата земја. Ова се дел од препораките... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...

Собранието го донесе новиот закон за вино – Лозарите добиваат гарантирана откупна цена на винското грозје

Собранието на Република Северна Македонија, на денешната седница, со 64 гласа ЗА го донесе новиот закон за вино, предложен од министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство. Исполнивме уште еден даден збор пред лозарите. Новиот закон за вино во целост е усогласен со одредбите на европското законодавство, во делот на воведувањето... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...

Пуштена во употреба високонапонска трафостаница во Штип

Со пуштање во употреба на новата трафостаница „Штип 1“ се поттикнува локалниот развој во штипскиот регион. На официјалниот старт со работа на трафостаницата присуствуваа претседателот на Управниот одбор на ЕВН Македонија, г-дин Волфганг Маиер и градоначалникот на општина Штип, г-дин Иван Јорданов. „Задоволувањето на потребите на нашите корисници и сигурноста... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...

Народната банка и гувернерката Ангеловска-Бежоска избрани од ЕБОР за водачи на проектот за женско претприемаштво во нашата земја

Поголемата финансиска инклузија на жените претприемачи преку развивање вештини, знаења, изработката и следењето на соодветните податоци и пристапот до финансиски средства се основните цели на пилот-проектот со кој ќе раководи Народната банка со поддршка од Европската банка за обнова и развој (ЕБОР). Ова беше истакнато на денешниот настан на кој... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...

ЖЕНИТЕ ВО ПРЕДНОСТ: Научниците открија максимален број години колку луѓето можат да живеат

Ако сте загрижени за брзината со која се приближувате до следниот „голем“ роденден, тогаш имаме добри вести за вас. Се разбира, да наполните 25, 30 или 40 години изгледа страшно, но научниците тврдат дека ја откриле максималната возраст до која човек може да живее, а ве чекаат уште убави години. Заклучоците доаѓаат од студијата спроведена... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...

Пари ќе “паѓаат од небо”: Најдобриот руски астролог вели дека овие два знака во март ќе пливаат ВО ПАРИ

Познатиот руски астролог Павел Глоба тврди дека двата знака од Зодијакот во март ќе имаат повеќе среќа од сите други кога се во прашање финансиите и парите. Имено, тој истакнува дека материјалниот аспект од нивниот живот ќе биде многу нагласен, а во позитивна смисла, во текот на првиот пролетен месец и дека може да очекуваат... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...

ОГАН ВО КРЕВЕТ: Топ 10 работи кои откриваат голем љубовник

Можеби мислите дека ви е жешко во кревет, но можеби не ви оди баш најдобро. Што го прави добар љубовник? 10 карактеристики на личност која може самоуверено да каже дека е добра во кревет. Доколку се пронајдете во овие 10 работи, немате причина за грижа, пишува Крстарица. 1. Сакате да учите нови работи 2. Разигран... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...

Трите хороскопски знаци кои најмногу изневеруваат на ергенски и момински забави

Жените често се повозбудени од мажите за денот на нивната венчавка. Тие му придаваат важност на секој детал, дури и на чиновите што доаѓаат пред самиот ден на свадбата. При нивното организирање се одлучува дали тоа ќе биде помирна опција или на пример одење во клуб, изнајмување простор и слично, а често на овие прослави... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...

Четири хороскопски знаци кои ќе пливаат во пари овој март!

Еве четири хороскопски знаци со оптимистички финансиски изгледи за март 2024 година: Бик: Поединците Бик може да најдат профитабилни можности во стабилни инвестиции или потфати со недвижнини во текот на март 2024 година. Нивната практична природа и решителност може да доведат до значителни финансиски придобивки. Лав: Лавовите може силно да блеснат во нивните кариери во... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...