Шукова: Животна средина е едно од најскапите поглавја за која се потребни многу финансиски средства
„Ако сакаме да имаме одржлива држава треба да ни бидат трите пилари битни, економскиот, социјалниот и животната средина. Ниедно не смее да му смета на другото. Мора да има баланс. Кога ќе има балансиран развој на секој пилар, ќе имате одржлива држава“, изјави министерката за животна средина и просторно планирање, Каја Шукова, во интервју за ЗЕЛЕН Цивил.
Министерката зборуваше и за приоритетите на министерството, перспективите на клучните зелени прашања, но и предизвиците и реалните состојби во креирање и имплементирање на зелените политика.
ЗЕЛЕН Цивил: Колку е реална зелената агенда на Северна Македонија?
Шукова: Зелената агенда ќе биде реалност во Северна Македонија, ако си ја сработиме домашната задача. Ние почнавме да си ја работиме домашната задача. Ние сме во фаза на изработка на акционен план за зелена агенда, го координираме ние како министерство, таква задача добивме од Владата и ќе го направиме тоа. Овој акционен план ќе биде пандан на Регионалниот акционен план за Западен Балкан. Тој произлегува од софиската Декларација и опфаќа повеќе сегменти. Во него ги детерминираме сите идни активности што треба да ги направиме и тоа во делот на декарбонизација, циркуларна економија, борба против загадување, одржливост на земјоделието, производство на храна и заштита на природата и биолошка разновидност. Има повеќе сегменти. Сите се поврзани и зависат меѓусебно. Битно е точно да утврдиме мерки, активности, временска рамка и финансии како сето тоа да се спроведе.
ЗЕЛЕН ЦИВИЛ: Каков е впечатокот на ЕУ во контекст на зелените политики?
Шукова: Ваква беше порака од Брисел: Знаете каде сте, знаете што сакате, на добар пат сте, имате добра регулатива која е усогласена со европското законодавство, ви недостасува уште добра имплементација. Има имплементација, не дека нема, но животна средина е едно од најскапите поглавја, покрај земјоделие. Знаат дека ни треба многу финансиски средства. ЕУ ни ги нуди како можност и ние тоа го користиме. Прашањето на капацитетите за искористување на финансиските средства е нешто за кое треба сериозно да се дискутира и дебатира во државата. Ние имаме децентрализиран систем и де факто општините се тие кои најголем дел од работите треба да ги спроведат.
Меѓутоа капацитетите во општините, има исклучоци, се слаби. Треба тие да почнат малку да размислуваат во насока на регионално, здружување на цел регион или во рамки на нивен микро регион, да си помогнат, бидејќи навистина има многу надлежности, а со еден или двајца вработени луѓе во општината не можете да управувате со животната средина. Мора да се зголемат капацитетите, министерството и централната власт е тука да им помогне во секое време. Ние и преземавме дел од процесите бидејќи видовме дека тоа тешко се спроведува на терен. Ќе помогнеме, меѓутоа мора и тие да си преземат дел од одговорноста.
ЗЕЛЕН Цивил: Дали постои план, стратегија како да се надминат овие пречки, особено во поглед на експертизата и човечките ресурси?
Шукова: Многу пати се правени анализи за недостатоците, институционалните, човечките, финансиските капацитети. Нешто што е голем проблем, а треба да учествуваат многу во спроведувањето на законите од животна средина се јавните комунални претпријатија кои поради економската криза сега се во сериозни долгови. Во моментот правиме пресек на околу 90 јавни претпријатија што функционираат во државата, какви им се финансиските оптоварувања, односно неплатените долгови најчесто кон државата. Јас ја видов анализата на половина, бројките се фрапантни. Енергетската криза направи сериозен удар на јавните комунални претпријатија, се зголеми цената на енергенсот што го користат, а паралелено не се зголемија цените на услугите. Нема со што да ги покријат тие трошоци што ги направија тогаш и се наоѓаат во многу незавидна положба. Треба сериозно да се дискутира на таа тема кога ќе ги имаме и целосните анализи.
ЗЕЛЕН Цивил: Во кои од областите опфатени со Зелената агенда најмногу се вложува во контекст на креирање политики и нивно имплементирање?
Шукова: Она што сериозно го правиме веќе подолго време е воспоставување на регионалните системи за управување со отпад. ТУка имаме најголемо внимание. Секој што ќе дојде од страна вели имате многу убава држава, но имате и многу отпад кој што е видлив. Немаме стандардни депонии, тоа сакаме да го направиме, ги групиравме регионите два по два, бидејќи не е економски исплатливо да правите депонија на секој регион. Одиме и кон циркуларната економија, односно го насочуваме и стопанството така да се однесува, сите всушност, секој граѓанин во државата за да ги намалиме количините на отпад или да го преработиме отпадот. Секако и да ги убедиме граѓаните дека крајно време е да не го фрлаат отпадот каде ќе стигнат. За жал, тоа го гледаме на сите улици и паркови.
Во делот со управување на води има многу работа, управувањето со речни сливови, собирање и третман на отпадни води, пречистителни станици, водоснабдување. Жално е во 21 век ние сѐ уште финансираме, дури некаде и во централни подрачја во некои општини, системи за водоснабдување и канализација, вклучително и третман.
Влезе во владина процедура и Закон за климатска акција. Првите импресии се дека законот е добро направен, но вклучивме луѓе од индустријата кога се правеше. Така направивме некој баланс за да не биде тоа сериозен удар за индустријата, полека ги запознаваме што ќе треба да се прави. Тоа е една нова материја и ќе ни требаат и тука човечки и финансиски ресурси. Ќе се инвестира доста, а ќе има и доста донаторски средства.
Има многу работа, многу области се, но јас велам дел министерството, дел општините, дел граѓанскиот сектор многу ни помага, секој граѓанин.
ЗЕЛЕН Цивил: Што се случи со пречистителната станица во Скопје, до каде е процесот?
Шукова: Доставивме барање до Европска инвестициска банка, лидер банка во процесот, да не се зема предвид еден од условите, за да можеме да одиме со авансно плаќање. Имаше два услова. Едниот беше експропријацијата, тој е завршен, а другиот услов беше урбаното планирање за кое мислевме дека ќе се заврши побрзо. Тоа не го прави министерството, туку општините каде што е опфатот на станицата. Побаравме тој услов да не биде во моментот не биде задолжителен за да можеме авансно да платиме на компанијата за да излезе на терен и да почне да работи. Очекуваме дека банката ќе ни го дозволи барањето и што побрзо да пристапиме кон авансно плаќање и конечно да почне градбата на станицата.
ЗЕЛЕН ЦИВИЛ: Кои се главните перспективи на клучните зелени прашања во земјата во следните 10 години?
Шукова: Ако ја воспоставиме основната инфраструктура за управување со отпад, тоа што го правиме со европски пари во моментот и со заем што го зема државата. Ако го намалиме загадувањето воздухот, ако воспоставиме управување со речен слив, кој што треба да ни ги даде сите параметри за сѐ останато. Кога зборуваме за пречистителни станици знаеме дека тоа е голема инвестиција, ама знаеме дека утре ќе биде товар и за граѓаните, бидејќи тоа ќе мора да влезе во сметката за вода на граѓаните. Ние мораме да научиме дека услугите за животна средина, ако сакаме да имаме чиста и здрава средина, прво треба да се однесуваме одговорно, секој поединец, да ги плаќаме услугите, но и јавните комунални претпријатија да ни дадат подобри услуги.
Продолжуваме со заштитените подрачја, јас денеска имав состанок со националните паркови и тоа го го направив неколку пати и ќе продолжам да го правам. Веќе сме над 13 %. Само со разговор со националните паркови ние можеме да ги натераме да почнат малку да размислуваат во поинаква насока, иако се на добар пат, морам да кажам. Оние призори со сечата на дрва се помалку ги гледаме. Има многу работи на кои што треба да работиме. Ништо не се прави во животната средина преку ноќ. Јас знам дека сите сме нетрпеливи, но сите заедно чекор по чекор, особено ако се отворат преговорите со ЕУ, позабрзано ќе одиме и подобро ќе биде.
ЗЕЛЕН Цивил: Дали постои политичките консензус околу зелените агенда во земјата?
Шукова: Веќе не станува збор дали треба или не треба да има консензус. Мислам дека сите веќе почнаа животната средина да ја гледаат како еден од приоритетите во државата. За жал, тоа не беше така до пред 5-6 години. Сега кога се дебатира за прашањата за животна средина мислам дека и однапред има консензус. Животната средина кончено го доби своето внимание. Кога се развиваат другите секторски политики веќе без животна средина не се развива секторска политика, за транспорт, за енергетика, за земјоделие. Имаме постојана комуникација со другите сектори и тоа е добро.
Ако сакаме да имаме одржлива држава треба да ни бидат трите пилари битни, економскиот, социјалниот и животната средина. Ниедно не смее да му смета на другото. Мора да има баланс. Кога ќе има балансиран развој на секој пилар, ќе имате одржлива држава. Во моментов има консензус и мислам дека има поддршка од партиите во државата.
ЗЕЛЕН Цивил: На кој начин зелените прашања се злоупотребуваат за политички цели кои суштински не се поврзани со зелените идеи?
Шукова: Секоја партија прави програма за парламентарните избори. Јас учествував во последната програма на СДСМ. Мене ме поканија како техничко лице. Јас реков мора да им понудиме на граѓаните она што е реално. Вие во програмата можете да ставите што сакате. Мора да бидеме реални кога ги правиме програмите земајќи ги предвид, прво човечките капацитети и финансиските капацитети. И да им кажете реално на граѓаните што можат да очекуваат во наредниот период од четири години. Дека се злоупотребува животната средина, за жал, се злоупотребува. Дека има сѐ уште играње со животната средина, има. Не е убаво бидејќи станува збор и за здравјето на граѓаните. Треба да бидеме реални. Да кажеме ова ни е приоритет, секако дека ќе има активности и во помалку приоритетните, не смеете да ги заборавите.
Јас кога дојдов, кажав, приоритет е отпадот, намалување на загадувањето на воздухот, водите. Мора да ги имаме предвид капацитетите кои што ги имаме и да не ја злоупотребуваме терминологијата и зборот животна средина.
Извор: Civilmedia.mk
Топ вести – powered by Centar.mk
- Centar.mk
- Vestiplus.mk
- Biznispro.com
- Zena.mk
-Сите сме во тага и голема болка, целото општество и сите наши граѓани тагуваат по загубата на 14 годишната Вања. СДСМ изразува сочувство до семејството, до сите роднини, пријатели, соученици, соопшти СДСМ. „Надлежните институции, Министерството за внатрешни работи и Јавното обвинителство работеа интензивно, целосно го расветлија случајот, ги пронајдоа сторителите... Прочитај повеќе...
Министерот за внатрешни работи Оливер Спасовски кажа дека ова е изолиран случај и дека нема врска со јавната безбедност генерално. „Вакви конструкции коишто се пласирани во јавноста, дека било грабнато во парк и однесено на друго место воопшто не соодетсвуваат со вистината. Ова е изолиран случај, инцидентен случај кој што... Прочитај повеќе...
Шефицата на француската дипломатија Катрин Колона денеска ја повика Кина да ги намали тензиите во Јужното кинеско море и додаде дека „на светот не му треба нова криза“. Пекинг ги засили воените вежби во стратешки важниот Тајвански теснец, а кинеската крајбрежна стража беше обвинета за малтретирање филипински рибарски чамци во... Прочитај повеќе...
Основниот јавен обвинител на ОЈО Скопје, Гаврил Бубевски изјави дека имаат искази за „тоа излегување од контрола за ова дејствие“, односно убивањето на 14-годишната Вања неколку часа по нејзиното киднапирање. „Нивните укажувања зборуваат дека имале некаква паника заради тоа што јавноста била целосно ангажирана во побарувањето на детето. Едниот од... Прочитај повеќе...
Утрово во близина на трговскиот центар во Бањица во Белград се случила експлозија, објави нова.рс. Засега не е познато како дошло до експлозијата, ниту дали има повредени. Случајни минувачи јавуваат дека се слушнала силна детонација, а во овој дел од градот е видлив црн чад, јавуваат српските медиуми. Прочитај повеќе...
Министерот за надворешни работи Оливер Спасовски, на прес-конференцијата во врска со двојното убиство, кажа дека лицето во бегство е убиецот на Вања Ѓорчевска, а информациите кога оди сама на училиште ги добил од нејзиниот татко. „Во координација и водство на ЈО во текот на изминатата ноќ беа пронајдени телата на двете лица. Иако завршницата не […] Прочитај повеќе...
Од јануари следната година, односно за околу еден месец ќе стапат на сила новите правила за пензионирање во Србија. Така, на пример, жените ќе треба да работат два месеци подолго од годинава, а најрано ќе можат да се пензионираат на 63 години и осум месеци. Сепак, постои начин да се избегнат новите правила, но под […] Прочитај повеќе...
На светските берзи минатата недела цената на нафтата падна за речиси два отсто бидејќи трговците се скептични за намалувањето на производството од страна на членките на ОПЕК и затоа што е можен натамошен пад на побарувачката поради слабоста на економијата. На лондонскиот пазар цената на барелот минатата недела падна за 2,1 отсто – на 78,88 […] Прочитај повеќе...
Со новиот пакет антикризни мерки пензионерите со најниски пензии до 14.000 денари, во наредните 5 месеци ќе добијат 15.000 денари на своите сметки. По 3.000 денари секој месец. Македонските пензионеришто имаат пензии од 14.000 до 16.000 денари добиваат по 2.000 денари месечно односно 10.000 денари. „Оние пензионери со пензија од 16.000 до 19.000 денари добиваат […] Прочитај повеќе...
Целиот регион го потресе веста дека е пронајдена мртва Вања Горчевска (14) по која Балканот трагаше, а сега се појавија нови детали од бруталното убиство. Според медиумите Вања била киднапирана со намера родителите да и платат откуп, но дека била убиена набрзо откако била киднапирана. Откако продолжила потрагата по неа, полицијата соопшти дека е пронајдено […] Прочитај повеќе...
Со новиот пакет антикризни мерки пензионерите со најниски пензии до 14.000 денари, во наредните 5 месеци ќе добијат 15.000 денари на своите сметки. По 3.000 денари секој месец. Македонските пензионеришто имаат пензии од 14.000 до 16.000 денари добиваат по 2.000 денари месечно односно 10.000 денари. „Оние пензионери со пензија од... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...
На светските берзи минатата недела цената на нафтата падна за речиси два отсто бидејќи трговците се скептични за намалувањето на производството од страна на членките на ОПЕК и затоа што е можен натамошен пад на побарувачката поради слабоста на економијата. На лондонскиот пазар цената на барелот минатата недела падна за... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...
Од јануари следната година, односно за околу еден месец ќе стапат на сила новите правила за пензионирање во Србија. Така, на пример, жените ќе треба да работат два месеци подолго од годинава, а најрано ќе можат да се пензионираат на 63 години и осум месеци. Сепак, постои начин да се... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...
Регулаторната Комисија за Енергетика во текот на утрешниот ден стандардно ќе ја утврди новата цена на горивата која ќе важи во следните 7 дена. Во моментов нафтата од типот брент се продава 79 долари за барел, што е намалување во однос на претходниот ден. Во Македонија актуелните цени се следни:... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...
По година и пол, Русија се врати меѓу првите пет извозници на жито во Европската унија, бидејќи имаше максимален обем на откуп од март минатата година. Ова се наведува во статистичките анализи на Евростат. Во септември, Европската унија нагло го зголеми увозот на руско жито за 22 отсто месечно и... Извор: BiznisPRO.com Прочитај повеќе...
Бик (20 април – 20 мај): Поединците Бикови често се поврзуваат со финансиска стабилност и практичност. Вашиот фокус и одлучност може да доведат до поволни финансиски резултати или можности за зголемен приход. Јарец (22 декември – 19 јануари): Јарците се познати по силната работна етика и амбициозност. Во декември, вашата напорна работа и стратешки пристап... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...
Иако точното потекло на прославувањето на вториот почеток на новата година е непознато, обичајот често се следи на два зимски фестивали: Сатурналија во антички Рим и Хогманај, викиншка традиција која сè уште се слави на Нова година во Шкотска. Сатурналија се одржуваше секоја година за време на зимската краткоденица, а бидејќи беше најголемата забава во... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...
Ниското ниво на железо е најчестото и најраспространето нарушување во исхраната во светот, особено во западните земји, соопшти Светската здравствена организација. Тие веруваат дека дури две милијарди луѓе, што е над 30 отсто од светската популација, страдаат од одреден степен на недостаток на железо, што е особено честа појава кај жените. Ова се најчестите знаци:... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...
Кефирот е култивиран, ферментиран пијалок кој потсетува на јогурт. Одредени извори наведуваат дека овој пијалок е стар повеќе од 1000 години и потекнува од Кавказ. Наводно, локалните мештани, познати по своето здравје и долговечност, случајно го откриле додека носеле свежо млеко во нивните кожени чанти. Некогаш малку познат надвор од Кавказ, денес кефирот е особено... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...
Испуканите пети се проблем со кој многумина од нас се соочуваат секојдневно. Отстранетиот калузен епидермис се враќа како бумеранг, а нашите стапала постојано не изгледаат како што би сакале. Оваа купка за потпетици со домашни состојки може да ви помогне да ги трансформирате стапалата пред да влезете во пролетни чевли. Што ви е потребно за... Прочитај повеќе Извор Zena.mk. Прочитај повеќе...
