Трите години во НАТО ги разбија сите сомневања за безбедноста, општествена кохезија и просперитетот
Зоран БОЈАРОВСКИ
После три години од членството во НАТО, Северна Македонија може да потврди дека исполнувањето на едната од двете врвни стратешки определби за меѓународно позиционирање на државата во заедницата на прогресивните западни демократии – членството во НАТО, ги исполни сите очекувања и ги оправдува сите заложби аргументирано и рационално да се докаже таа определба како оправдана и како исклучително значајна за иднината и за широките перспективи на земјата.
Трите досегашни години на Северна Македонија како членка на НАТО се сосема доволни и исполнети со содржина која ги разби сите претходни сомнежи за оваа наша стратешка определба што ги наметнуваат одредени политички структури, па и одредени граѓански или академски кругови.
Наместо „членството во НАТО чини пари“, вистинското прашање е вредноста на безбедноста и сигурноста на граѓаните и државата
Согласно критериумите за членство во Алијансата, секоја земја членка, ако досега не го постигнала тоа, до 2024 година да обезбеди дека 2 отство од државниот Буџет ќе издвојува за одбрана и дека 20 отсто од тој буџетот за одбрана ќе се наменат за воена опрема и „истражување и развој“.
Ова прашање – „колку ќе не чини членството во НАТО“, беше едно од неколкуте кое го (зло)употребуваа противниците на вклучувањето на Македонија во северно-атлантската алијанса.
Вистинскиот одговор на оваа дилема беше и останува контра прашањето: Колку чини безбедноста и сигурноста на државата и граѓаните на нашата земја којашто се наоѓа во еден од најнвралгичните региони во светот кој како таков постојано го поткопуваат страни кои имаат посебни геостратешки интереси, односно земји чии вредности се далеку од вредностите на заедницата на демократиите во кои се вклучи Северна Македонија.
Затоа е важно буџетот на одбраната да бележи континуирано зголемување за да се овозможува развој на одбранбените капацитети, модернизација, унапредување на стандардот на припадниците на Армијата и зацврстување на националната и колективната безбедност. Затоа што на другата страна се силите кои за да ги остварат своите амбиции за влијанија и контрола во регионот, во кој една од точките за импакт е и нашата земја.
Затоа е исклучително важно, што послед Преспанскиот договор, за нашата земја се отворија сите можности за членство во НАТО и станавме дел од семејството во кое повеќето држави членки на НАТО се меѓу земјите со најдобри економии и најсилни армии во светот.
Во тоа семејство ние сме рамноправен партнер со 8 членки на НАТО – Канада, Германија, Полска, Турција, Обединетото Кралство, Италија, Франција и САД, кои се дел од групата 20-те најсилни војски во светот кое се прави според активен персонал, буџет, и вид на оружје.
Кога станува збор за армијата, во топ 10 земји со најголем вкупен број на воен персонал (во членови) се наоѓа и една членка на НАТО, а тоа е САД, со кои Северна Македонија воспостави Договот за партнерство во 2008 година, а во 2022 година, кога земјата веќе беше членка на НАТО, партнерството се издигна на највисоко ниво што САД го воспоставува во своите меѓунатодни односи – во Договор за стратешки дијалог.
Според посед на оружје на војските, земјите членки на НАТО, исто така, се бројни во првите 20 земји. Па така, најмногу оружје во светот поседува САД. Турција којашто исто така е земја членка на НАТО, е на деветтото место, на 13- то е Франција, на 16-то Грција, на 19-то Италија, сите земји членки на НАТО со кои Северна Македонија има исклучително добри односи на секој план.
Авиони на земја членка на НАТО во патрола на небото над Северна Македонија
Сојузот со дел од најмоќните демократски земји во светот и членството во НАТО и ги зајакна геостратегиските позиции на Северна Македонија и со таа привилегија ја стекнавме и довербата и правото да одлучуваме за важни глобални и геостратегиските прашања за кои инаку немаме можност да влијаеме ако не сме членка. Со зачленување во НАТО и ЕУ, по принципот на „еднаков меѓу еднаквите“ и принципот на солидарност, имаме можност за влијание и еднакво право во носење на одлуките во овие организации.
Кога станува збор за безбедносните аспекти на придобивките од нашето членство во НАТО, добро од оваа перспектива да се осврнеме и на приговорите дали ни е потребно членство или не со аргумените дека за Северна Македонија нема закани од надвор, односно дека ниту еден од нашите соседи нема да ја „нападне“ нашата држава и дека „најголемата и реално единствената опасност за загрозување на физичката безбедност во Македонија е опасноста од меѓуетнички судир помеѓу Македонците и Албанците“.
Освен што овие злокобни предвидувања најчество доаѓаа(т) од „патриотските“ или националистички центри на влијание, на кои доволно им е само да ја „всадат“ оваа „мисла“ во главите на луѓето, тие се секако без аргументи.
Овие „злокоби“ се ставени ад-акта со Охридскиот рамковен договор кој ја испрати пораката за меѓусебно разбирање меѓу Македонците и Албанците и меѓу сите други етнички заедници. Од Охридскиот рамковен договор наваму во Македонија преовладувва дух на политики што ги сплотува граѓаните околу најважните прашања за заедничката иднина.
Едно од тие прашања е и консензусот околу нашето членство во НАТО кое, во мултиетничко општество какво што е нашето, претставува обединувачки и кохезивен фактор, а тоа го потврдуваат и анкетите на јавното мислење. Според последното истражување на ИРИ од октомври 2022 година, 72 процент од граѓаните го поддржуваат нашето членство во НАТО.
Оттаму таа сплотеност и кохезивност околу ова прашање наметнува посебно внимание кога станува збор за тоа како такво да се негува и заштитува, важно е да се има предвид декаво 21 век, и особено со војната во Украина, станува јасно дека воените дејствија не ги опфаќаат само и исклучиво конвенционалните концепти на војна, па макар биле тие водени со најмодерни воено-борбено средства. Новите концепти на воените доктрини сега опфаќаат паралелни дејствија и во сајбер просторот, односно хибридните војни. Додека на воените полиња во Украина је следиме трагичната и крвава војна на теренот, светот не само во Украина, сведочи дека хибридните воени дејствија се спроведуваат во повеќе земји и затоа подготвеноста за да се одговори на тој тип закани станува приоритет заедно со сите други приоритети што ги налагаат воено-борбените концвенционални концепти.
Затоа што една од метите на тие закани секако е мултиетничкиот концепт на Северна Македонија.
Рекордни странски инвестиции како резултат на економската сигурност од НАТО членството
Во оваа анализа за придобивките од членството во НАТО по повод третата годишнина неколку редови и за економските придобивки од учеството на нашата земја како рамноправна членка на Алијансата.
Со членство во НАТО и со зголемувањето безбедноста и стабилноста на земјата се создаде и подобра основа за економски раст и развој кој зависи во голема мера од способноста на земјата да обезбеди одржлив мир и стабилност, односно долгорочната безбедност и политичка стабилност.
Во однос на економијата, во првите 25 земји во светот според номинален БДП, 11 се земји членки на НАТО – САД, Германија, Обединетото Кралство, Франција, Италија, Канада, Шпанија, Холандија, Турција, Полска и Белгија, од кои шест се во првите 10 најсилни економии. На списокот е и Шведска, којашто се очекува наскоро да ѝ се приклучи на Алијансата, како земја која веќе ги заврши преговорите.
Не треба да се заборави дека за да станеме членка на овој Северно-атлантската алијанса, Северна Македонија мораше претходно да исполни одредени критериуми како во однос на армијата така и во однос на економијата, што зборува дека самите аспирации за придружување во НАТО ја подигнаа економијата и економската стабилност на земјата.
Со членството во НАТО и со исполнувањето на критериумите за почеток на преговорите со ЕУ,се создаде подобра бизнис клима и подобар кредитен рејтинг за Македонија, стабилноста заедно со предвидливоста на политиките влијае(ше) и врз подобрување на кредитниот рејтинг на земјата и на зголемувањето на инвестициите.
Членството во НАТО и ги охрабри домашните и странските инвеститори во Естонија, Латвија и Бугарија кога директните странски инвестиции се зголемија трикратно во првите три години по членството во НАТО и ЕУ. Слично е и во Албанија уште во првата година на членството во НАТО кога странските директни инвестиции се дуплираа.
Овие трендови се пресликаа и во Северна Македонија што го потврди и Индексот на странски инвестиции на Инвест Монитор, кој
Северна Македонија има импресивни перформанси во Индексот на перформанси на странски директни инвестиции за 2022 година, констатира Investment Monitor, кој ги мери нивоата на внатрешни инвестиции на земјата во однос на нејзиниот бруто домашен производ (БДП) користејќи ја базата на податоци GlobalData, која ги следи гринфилд проектите.
Северна Македонија, со оценка од 11,5, добила повеќе од 11 пати повеќе од нејзиниот фер удел на влезни гринфилд странски директни инвестиции (СДИ) во споредба со она што може да се очекува со оглед на нејзиното ниво на БДП, односно СДИ завршиле со историски рекорден износ на странски директни инвестиции во земјата во износ од 753,8 милиони евра.
Како една од причините за овој успех, Инвестмент Монитор наведува дека Северна Македонија како членка на НАТО од март 2020 година обезбедила стабилност со што ја зголеми привлечноста за странските инвеститори. Полска, Унгарија и Чешка беа сведоци на значителни зголемувања на странските инвестиции по пристапувањето во НАТО, корисна последица која Северна Македонија несомнено ќе се обиде да ја имитира, се наведува во анализата на Инвестмент Монитор.
За завршницата на оваа анализа треба да се напомене дека со членството во НАТО и со отворањето на преговорите со ЕУ, освен финансиската придобивка од странските директни инвевстиции значително се отворија и можностите за пристап од европските структурни фондови и другата финансиска поддршка на меѓународните финансиски институции. Сите овие придобивки за државата, како резултат на историската одлука да бидеме дел од НАТО и ЕУ, како и со конкретниот чин на прием на Северна Македонија во северно-атлантската алијанса, се истовремено и придобвики за сите наши граѓани.
извор Рацин.мк
Топ вести – powered by Centar.mk
- Centar.mk
- Vestiplus.mk
- Biznispro.com
- Zena.mk
Регионалниот ЦУК Битола известува дека во врска со настанот од 112 за пријавена поплава предизвикана од пороен дожд што го зафати градот Прилеп, дошло до излевање на реката и на ул.,, Дабничка“ бр.39 Б ( нас.Тризла во Прилеп) и се поплавиле подрумските простории. Во 20.55 часот Раководителот на РЦУК Прилеп... Прочитај повеќе...
Град со големина на орев го погоди југоисточниот дел на Охрид. Невремето се случило попладнево, а според првичните информации невремето направило одрон на патот Охрид – Свети Наум, лак љубаништа, при што патот е затворен. Прочитај повеќе...
Рргионалниот ЦУК Охрид изведти дека поради невремето што го зафати југоисточниот дел на Општина Охрид во реонот на с.Трпејца и с.Љубаништа проследено со големи врнежи дојде до формирање на буични води што предизвикаа излевање на вода, земја, чакал и поситни камења на регионалниот патен правец Охрид – Св. Наум во... Прочитај повеќе...
Дневен хороскоп за 4 јуни 2023 Овен (21 март – 19 април): Вашата енергија и ентузијазам ќе бидат на врвот денес, Овене. Ќе се чувствувате мотивирани да преземете нови предизвици и да ги надминете сите пречки што ќе ви се најдат на патот. Одличен ден за започнување нови проекти или... Прочитај повеќе...
Денес и утре на повеќе места ќе биде нестабилно со пороен дожд, грмежи и засилен ветер. Локално процесите ќе бидат поинтензивни во форма на невреме проследени со интензивен пороен дожд, електрични празнења, силен ветер и изолирана појава на град. Во текот на следната седмица претпладне времето ќе биде сончево со... Прочитај повеќе...
Вечерва околу 18 часот регионот на Прилеп бил зафатен од поројни врнежи дожд. Поголемиот дел улици низ градот се поплавени и тешко проодни за сообраќај. Засега се знае дека пријавено е едно целосно поплавување на најмалку една куќа. На социјалните мрежи се шират податоци дека се поплавени и други објекти... Прочитај повеќе...
Од 19:15 часот регионалниот пат Охрид-Свети Наум, кај с.Љубаништа, поради одрон на патот, сообраќајот е во целосен прекин. Прочитај повеќе...
За оние кои летово планираат да возат до најблиските плажи во соседството, најважно е колку ќе чини да се наполни полн резервоар со гас, пишува Б92. Најевтино ќе биде ако го направат тоа во Северна Македонија, каде што дизелот е 1,21 евро или во Босна и Херцеговина, каде литар дизел... Прочитај повеќе...
Фејсбук статус на Фатмир Битики, вицепремиер: Ден за одмор од рутината за да поминам квалитетно време со синот Генти во активности на отворено, едно вистинско освежувачко искуство. Прекрасно си поминавме во Андреланскиот парк во Скопје, и посебно се радувам што овој парк реализиран во рамки на проектот за „Локална и... Прочитај повеќе...
Температурата на телото е еден од четирите клучни витални знаци на кои лекарите обрнуваат внимание. Инфекцијата може да предизвика треска, но температурата на телото исто така варира во зависност од возраста и полот, па дури и кога кажувате лаги. Просечната нормална телесна температура генерално се смета за 37 степени Целзиусови.... Прочитај повеќе...
Управата за јавни приходи објавува Листа на должници бр.05/2023 за долгови доспеани до 31.01.2023 и неплатени до 30.04.2023 година по основ на ДДВ, данок на добивка, персонален данок на доход, придонеси од задолжително социјално осигурување, акцизи и царини, за кои вкупниот износ на долгот е: повисок од 120.000 денари за физичките лица и самостојни вршители […] The post Проверете дали ве има: УЈП ја објави најновата листа на должници со имиња на фирми и луѓе appeared first on BiznisPRO. Прочитај повеќе...
Десетици измамени граѓани се соочиле да плаќаат рати од туѓи подигнати брзи кредити. Само во 2022 година евидентирани се 43 случаи на измами со брзи кредити, велат од МВР за Centar.mk. За овие случаи до ОЈО поднесени се 16 кривични пријави и 24 писмени известувања, при што во рамките на расветлените случаи пријавени се 24 […] The post Внимавајте: Зa една година измамени 43 граѓани со брзи кредити appeared first on BiznisPRO. Прочитај повеќе...
Ќе одат надолу цените на квадратен метар станбена површина во главниот град и внатрешноста на Македонија велат познавачите. Цените кои беа напумпани на становите во Скопје и внатрешноста се очекува да паднат, пред се поради намалената побарувачка, но и поевтинувањето на градежните материјали. Со најава дека цените на становите во Македонија ќе паднат неодамна излезе […] The post Цените на становите се очекува да одат надолу, забележан е значителен пад на цените на градежните материјали appeared first on BiznisPRO. Прочитај повеќе...
По одлуката на Управниот одбор на Стопанската комора на Северна Македонија за основање, се одржа конститутивна седница на која се формираше Националната асоцијација на туроператори и туристички агенции на Република Северна Македонија – НАТТА на која се избраа органите и формите на делување. На седницата согласно Правилата за работа на Асоцијацијата, усвоен е предлогот за […] The post Оддржана констутивна седница на НАТТА appeared first on BiznisPRO. Прочитај повеќе...
Уживајте опуштено во долги телефонски разговори или во повеќе интернет со новата промотивна понуда на дополнителни припејд тарифи од МТЕЛ. Изберете помеѓу xtraTALK M со вклучени неограничени минути и СМС кон сите мрежи и 2 GB интернет со важност од 30 дена или xtraNEТ S со 3 GB интернет со важност од 7 дена. Промотивниот […] The post Неограничени разговори и повеќе интернет со новата промотивна понуда од МТЕЛ appeared first on BiznisPRO. Прочитај повеќе...
Најголема улога во женското репродуктивно здравје имаат хормоните кои регулираат голем број процеси во организмот. Така, под влијание на хормоните може да се забележат одредени појави во телото на жената во текот на менструалниот циклус, како физички така и емоционално. Покрај тоа што главните симптоми на менструацијата се болни грчеви во стомакот, најверојатно жената ќе... Прочитај повеќе Чланак Еве што се случува во телото на жената за време на ПМС: Хормоните се главни виновници за се се појављује прво на Zena.mk. Прочитај повеќе...
Ако мислите дека физичкиот изглед е главниот фактор за успешно флертување, вие сте осудени на неуспех. Самодовербата и шармот се поважни од физичкиот изглед. Изгледот е, да не се лажеме, важен, но без шарм и уште неколку ситници е недоволен за успешно заведување. Секако, секој има своја тактика за заведување, но постојат одредени испробани трикови... Прочитај повеќе Чланак СТАНЕТЕ КРАЛИЦА НА ФЛЕРТОТ, А ЕВЕ И КАКО – Седум трикови за заведување на кои мажите никогаш не можат да одолеат се појављује прво на Zena.mk. Прочитај повеќе...
Бидете искрени со себе бидејќи од тоа зависи иднината на вашата врска. Откако ќе поминат првичниот занес и огномет од емоции, секоја врска достигнува точка на прекршување. Тогаш е време да се преиспитате себеси и вашите чувства и да одлучите дали врската има иднина или не. Сосема е нормално дека во одредени ситуации нема да... Прочитај повеќе Чланак Не сте сигурни дали тој е вистинскиот? – Овие 5 прашања треба да си ги поставите по три месеци врска се појављује прво на Zena.mk. Прочитај повеќе...
Според истражувањето на експертите од Универзитетот Лунд во Шведска, три шолји кафе дневно и тоа како влијае на здравјето на жените. Беа анкетирани 300 жени и таа студија покажа дека три шолји кафе можат да ги намалат женските гради, а процентот на намалување би се зголемил со секоја консумирана доза. Тие рекоа дека постои јасна... Прочитај повеќе Чланак ШОК истражување: Еве дали КАФЕТО ГИ НАМАЛУВА ГРАДИТЕ се појављује прво на Zena.mk. Прочитај повеќе...
Осаменоста е вообичаено чувство, но има чекори што можете да ги преземете за да се чувствувате подобро. Слушањето музика, викањето пријатели, шетањето надвор и други активности може да го намалат ова непријатно чувство. Долгорочната осаменост може да ве исцрпи емоционално, правејќи го животот да изгледа потежок отколку што навистина е. Запомнете дека осаменоста не е... Прочитај повеќе Чланак 5 работи што треба да ги правите кога се чувствувате осамено: Започнете со пуштање музика се појављује прво на Zena.mk. Прочитај повеќе...
